zachte heelmeester

Zo nu en dan een parel van Hermans:

De opleiding tot het beroep van arts brengt niet alleen het verzamelen van medische kennis met zich mee, maar ook het instuderen van een soort toneelstukje: de wijze waarop de arts zijn patiënt tegemoet treedt. De Franse dokter benadert zijn patiënt totaal anders dan zijn Nederlandse collega. Niet minder geneeskrachtig, want met het voorschrijven van krachtige pijnstillende middelen is hij heel wat guller.

Toch bestaat de kans dat een flinke Hollandse jongen zich dood schrikt, als hij aan een Franse geneesheer zijn kwaal heeft beschreven. De arts schudt zijn hoofd, zijn mondhoeken dalen tot de onderkant van zijn kin. Met een moedeloos gebaar moedigt hij de lijder aan zich even te laten onderzoeken. Maar het is duidelijk: iemand die er zo aan toe is, heeft hij van zijn leven nog niet op spreekuur gekregen. Als hij helemaal eerlijk was zou hij zeggen: "U bent aan het verkeerde adres. Bij de notaris moet u zijn." Maar dat zegt hij niet. Zuchtend hanteert hij stethoscoop en hamertje en schudt zijn hoofd: hij had het wel gedacht. Is het te laat ? Wat hij gedacht had, zegt hij niet. Hij schrijft een boel papieren vol, zijn recepten zijn veel groter dan die van een Nederlandse dokter. Rekeningen schrijft hij niet: aan het slot van de visite houdt hij bescheiden zijn hand op om zijn honorarium in ontvangst te nemen en zoekt wisselgeld bijeen uit de enorme prop bankpapier die hij uit zijn broekzak haalt. Met lood in de schoenen haalt u uw medicijnen bij de apotheker en kijk...na een dag of wat knapt u inderdaad op.

Ooit kreeg ik een Franse vriend op bezoek in Nederland. We aten smakelijk maar wel wat veel. Enige uren na het dessert viel mijn bezoeker kronkelend van de maagpijn uit zijn stoel. De huisarts woonde 200 meter bij ons vandaan. Ik greep de telefoon en de dokter zei: ik hou op het ogenblik geen spreekuur, maar die meneer mag wel bij mij langskomen. Strompelend ging hij erheen. Op het eerste gezicht leek het alsof hij huppelend terugkwam, maar in wezen verlieten zijn voeten het aardoppervlak van woede. Wat was hem overkomen ? Een Nederlandse dokter.
"U mankeert niets ernstigs, meneer. Drie dagen niet eten en alleen water drinken," had hij gezegd. Er werd de lijder zelfs geen recept overhandigd. Niet ernstigs ? Hij ? Iemand met zo'n teer gestel ? Was die dokter krankzinnig ?
De hele behandeling had bestaan uit een paar flinke meppen met het hamertje op zijn buik. Een rekening naar het buitenland sturen was te omslachtig, had hij ten antwoord gekregen, toen hij vroeg wat het kostte, maar hij distilleerde er een tweede bewijs uit dat deze dokter ontoerekenbaar was. Drie dagen niet eten ? Water drinken ? Die dokter was een sadist en op de koop toe een imbeciel, kon niet eens schrijven, geen recepten, zelfs geen rekeningen. Het had geen haar gescheeld of mijn vriend was hem aangevlogen. Dat zou hij in zijn eigen land zeker hebben gedaan in zo'n geval.



Het bovenstaande verhaal doet mij ook herinneren aan een onderzoek uit 1994. Het placebo effect van een Duitse dokter is veel sterker dan een Nederlandse dokter. Een duitser schijnt veel meer waarde te hechten aan de autoriteit en het gezag van een (Duitse) dokter. Uit het onderzoek bleek dat 80 % van de Duitsers geheel geloven in hun dokter en de geneeskrachtige werking van zijn recept tegen 30% bij de Nederlanders. Ook al neem ik onderzoek met een reusachtige korrel zout, dit zijn toch interessante zaken. Vertrouwen in leiding, vertrouwen in een fuhrer. Kritische vragen blijven stellen. Ja, maar mijn vriend/collega/buurman doet het ook zo. Als iedereen in de sloot springt, spring jij dan ook in de sloot ?
Als iedereen Hitler achterna loopt, doe jij dat dan ook ?
Als iedereen de bijbel/koran/de wet als de waarheid ziet, doe jij dat dan ook ?
Als iedereen zegt "regels zijn regels" en dus vermoorden we mensen, doe jij dat dan ook ?