Maarten 't Hart: eeuwigheid

Toen ik 4 jaar was woonde ik in Badhoevedorp onder Amsterdam. Een vriendje van zes zei: “Wat is er nou aan het einde van het heelal ?”
"Niets," zei ik.
“Ja maar, niets moet toch iets zijn ?.” Later, rond 12 jaar, hoorde ik het verhaal over het uitdijen van het heelal. Maar waarbinnen dijt dat heelal dan uit ? De enige optie is oneindigheid. Moeilijk te bevatten.

Het is de Amerikanen gelukt een ruimtevoertuig naar Mars te sturen. Hoeveel tijd heeft zo’n ruimteschip nu nodig om de dichtstbijzijnde ster te bereiken ? Ik mag die vraag graag stellen aan vrienden, kennissen, familieleden. Dan vertel ik er altijd bij dat de Voyager 2 er twaalf jaar over deed om Neptunus te bereiken en dat de dichtstbijzijnde ster, Alfa Centauri, op ruim vier lichtjaar van ons afstaat. Een peulenschil in ons onmetelijke heelal. Het eigenaardige is dat we, hoe dichtbij die ster ook is, niet eens weten of Alfa Centauri, net zoals de zon, planeten heeft. Hoe lang denkt u dat een ruimteschip onderweg is naar Alfa Centauri ? Niemand weet, zo blijkt, ook maar bij benadering het juiste antwoord. Tachtig jaar, zegt de een. Honderd jaar, zegt de ander. Een enkeling schat iets hoger, tweehonderd jaar.

Kun je nagaan hoe weinig idee we hebben van de onmetelijke uitgestrektheid van het heelal waarin we leven. Zelf schatte ik, toen ik het juiste antwoord nog niet wist, die reistijd ook op zo’n tweehonderd jaar.

Welnu, zo’n ruimteschip doet er TACHTIGDUIZEND jaar over om de dichtstbijzijnde ster te bereiken !

Om de heldere ster Sirius te halen, die maar 8,6 lichtjaar van ons afstaat, heeft zo’n ruimteschip ruwweg tweehonderdduizend jaar nodig. We zullen daar, al ontwikkelen wij ruimteschepen die honderdmaal zo snel gaan als de huidige, dus nooit komen. Laat staan dat we ooit het dichtstbijzijnde sterrenstelsel, de Andromedanevel, zullen bereiken. Dat staat 2,2 miljoen lichtjaar van ons af. Ben je miljarden jaren onderweg. Ruimtevaart zal voor ons mensen nooit verder reiken dan ons eigen zonnestelsel. Om de een of andere reden dringt amper tot ons door hoe ontstellend uitgestrekt het heelal is. Crick schrijft: “Het is alsof de volslagen onbeduidendheid van de aarde en de dunne laag van haar biosfeer de verbeelding totaal verlamd hebben, alsof het te vreselijk zou zijn om onder ogen te zien en daarom maar beter genegeerd kan worden.” Nobelprijswinnaar Steven Weinberg komt tot de conclusie: “Hoe meer we over het heelal weten, des te duidelijker wordt dat heelal doelloos en zonder betekenis is.” Toch ben ik wel nieuwsgierig of er in andere zonnestelsels planeten zijn. Dat schijnt het geval te zijn. Is er elders leven. Ook daar hebben we geen flauw benul van.