Ad Lagendijk's Balkenende

Geschreven door Ad Lagendijk op 6 maart 2004:


Een kleine maand geleden was ik getuige van een schandalig openbaar optreden van onze minister-president. Normen en waarden gelden blijkbaar alleen voor anderen.
Bovendien kan Balkenende heel slecht tegen kritiek. En de kritiek op zijn trage Innovatieplatform neemt voortdurend toe. Ik vind dat de samenstelling van die club niet deugt. Je zou toch denken dat als er een denktank wordt ingesteld voor innovatie, er op zijn minst een paar echte techneuten in zo'n club zouden zitten.
Maar nee, de leden zijn vooral gekozen op de politieke en maatschappelijke netwerken die ze inbrengen. Als er een code Tabaksblat zou worden ingevoerd voor lidmaatschappen van publieke commissies, zou het overgrote gedeelte van de leden van het Innovatieplatform zijn zetel ter beschikking moeten stellen.
Als je de missie van het Innovatieplatform leest, snap je meteen dat het niet goed kan gaan. Het is zo breed geformuleerd dat heel Nederland erin past.
Op welk niveau van het platform spelen onderzoekers een rol? Ik ben laatst gevraagd lid te worden van een commissie die een advies opstelt voor een commissie die een advies opstelt voor een commissie die een advies opstelt voor enkele leden van het Innovatieplatforum.
Een korte blik op de zwaarte van de vertegenwoordiging van het bedrijfsleven in mijn commissie gaf me het gevoel van een belediging. Ik heb geweigerd. Of beter gezegd: ik heb geantwoord dat als Wijffels en Balkenende ook lid zouden worden van de commissie waarvoor ik gevraagd ben, ik alsnog bereid zou zijn om te komen.
Wetenschap kan een belangrijke rol spelen bij innovatie. Het Innovatieplatforum is opgericht om de internationale concurrentiekracht van de Nederlandse economie te verbeteren. Je mag toch veronderstellen dat de leden dan belangstelling hebben voor de Nederlandse toppers die het in de internationale wetenschap hebben gemaakt. De jaarlijkse Spinozaprijs-uitreiking is nu net bedoeld om die Nederlandse topwetenschappers in de schijnwerpers te zetten en te belonen.
Ook afgelopen maand was de Spinozaprijs-uitreiking weer een gebeurtenis met uitstekende presentaties. De toehoorders krijgen in een korte tijd een flitsend beeld van een tak van wetenschap. Helaas waren er dit jaar twee wanklanken, beide veroorzaakt door CDA-prominenten.
Het eerste geval was de econoom en prijswinnaar Lans Bovenberg. Als het aan mij had gelegen, was zijn prijs hem na zijn presentatie onmiddellijk afgenomen. Geen greintje wetenschap. Alleen maar management. Hij is bezig een gigantische organisatie in Tilburg op te zetten. Met tientallen promovendi, met tientallen medewerkers, en met vele hoogleraren.
Ik becijferde ter plekke dat hij toch wel vijftig miljoen euro nodig zou hebben. Hij had al grote financiele steun van allerlei banken en andere bedrijven. De kruimels van de Spinozaprijs (anderhalf miljoen euro) had hij helemaal niet nodig. Bovendien was hij nog zo onfatsoenlijk om tijdens zijn voordracht extra geld van de overheid te bedelen.
Bovenberg was de eerste spreker van de vier prijswinnaars. In zijn gehoor zat op de eerste rij, op een gereserveerde stoel, de minister-president. Na afloop van de voordracht van Bovenberg maakte de tweede spreker, een wereldautoriteit op het gebied van nanotechnologie, zich op om zijn verhaal te gaan afsteken.
Maar onze minister-president had het wel gezien. Onder het oog van de honderden aanwezigen stond Balkenende op. Hij was alleen maar voor zijn studievriendje en partijgenoot gekomen. Wetenschap of innovatie - het kan hem allemaal niets schelen. Zelfs enig vooroverleg met de organisatie om iets minder opvallend te vertrekken, had hij niet nodig gevonden.
Het lijkt mij het beste om Balkenende met een uitspraak van hemzelf te confronteren. 'Zo ga je niet met elkaar om in dit land.'