Barbertje moet hangen

GERECHTSDIENAAR. Mynheer de rechter, daar is de man die Barbertje vermoord heeft.

RECHTER. Die man moet hangen. Hoe heeft hij dat aangelegd?

GERECHTSDIENAAR. Hy heeft haar in kleine stukjes gesneden, en ingezouten.

RECHTER. Daaraan heeft hy zeer verkeerd gedaan. Hymoet hangen.

LOTHARIO. Rechter, ik heb Barbertje niet vermoord! Ik heb haar gevoed en gekleed en verzorgd. Er zijn getuigen die verklaren zullen dat ik 'n goed mens ben, en geen moordenaar.

RECHTER. Man, ge moet hangen! Ge verzwaart uw misdaad door eigenwaan. Het past niet aan iemand die ... van iets beschuldigd is, zich voor 'n goed mens te houden.

LOTHARIO. Maar, rechter, er zijn getuigen die het zullen bevestigen. En daar ik nu beschuldigd ben van moord ...

RECHTER. Ge moet hangen! Ge hebt Barbertje stukgesneden, ingezouten, en zyt ingenomen met uzelf... drie kapitale delicten! Wie zyt ge, vrouwtje?

VROUWTJE. Ik ben Barbertje.

LOTHARIO. Goddank! Rechter, ge ziet dat ik haar niet vermoord heb!

RECHTER. Hm ... ja ... zo! Maar het inzouten?

BARBERTJE. Nee, rechter, hij heeft me niet ingezouten. Hij heeft my integendeel veel goeds gedaan. Hy is 'n edel mens!

LOTHARIO. Ge hoort het, rechter, ze zegt dat ik 'n goed mens ben.

RECHTER. Hm ... het derde punt blyft dus bestaan. Gerechtsdienaar, voer die man weg, hij moet hangen. Hy is schuldig aan eigenwaan. Griffier, citeer in de premissen de jurisprudentie van Lessings patriarch.





Wikipedia Hermans: Een terugkerend thema in veel van zijn boeken is dat de mens niet in staat blijkt om de wereld echt te kennen. Het enige lichtpuntje is misschien de moderne exacte wetenschap en techniek. Vooral mensen die iets willen bereiken in het leven of het goed met de mensheid voor hebben, moeten het vaak ontgelden. Daarbij had hij wel een diep mededogen met zijn personages en zijn de beschrijvingen van hun belevenissen vaak ontroerend. Anderzijds is hij in de beschrijving van woord en daad van zijn personages vaak hard en realistisch. Het meest negatieve of controversiële wordt niet geschuwd. Meedogenloze en beledigende kritiek op 'heilige huisjes' (onder andere het katholicisme) en voor die tijd ongekend openlijke beschrijving van seksualiteit getuigen daarvan. Dat leidde begin jaren vijftig tot veel opschudding, resulterend in rechtszaken (door Hermans gewonnen) en kamervragen (pornografie, belediging katholieken).

Ook droge humor en, in vooral het latere werk, karikaturen komen geregeld in zijn boeken voor. Hermans was ook een perfectionist: het ging hem weliswaar om de inhoud, maar de vorm was ook zeer belangrijk. Zijn stijl is (bedrieglijk) helder, toegankelijk en krachtig en hij was constant bezig met het verbeteren van nieuwe drukken van zijn boeken.

Een literaire vorm die Hermans zeer goed beheerste is de novelle: het lange verhaal, maar aanzienlijk korter dan een roman.