"Ooit had ik eens gezegd dat een schilder het licht moest vangen en een schrijver het leven. Daar ben ik een beetje van teruggekomen, een schrijver op het scherp van de snede vangt het leven en de dood, een schilder het licht en het donker."
http://www.nrc.nl/nieuws/2014/12/26/terugkijken-hilarisch-gesprek-met-john-cleese-over-liefde-creativiteit-en-faalangst/
https://m.youtube.com/watch?v=llDikI2hTtk
To see or not to see
Oud grapje: het aap-noot-mies in het Haags? Kankeraap, kankernoot, kankermies. Moest daar gisteren aan denken toen ik een interview met PvdA-senator Adri Duivesteijn las. Hij is ziek. Hij heeft kanker. Was door een arts reeds opgegeven, maar een andere dokter zette zijn tanden erin. En de Hagenees leeft nog. En hoe. Hij is strijdbaarder dan ooit. Zeker als het om de vrije dokterskeuze gaat. Een liberaal standpunt overigens.
Vrees toch dat ze hem binnen de regering even vervloekt hebben. Misschien heeft er wel eentje heel zacht gemompeld: „Kankersenator!”
„Louter losers”, stamelde een van mijn beste vrienden, die me een zuur zorgverzekeringsverhaal vertelde. Hij heeft iets aan zijn ogen en wordt daarom behandeld in de VU. Tot zijn grote tevredenheid. Met zeer veel deskundige zorg en toewijding knokken ze daar al meer dan een jaar voor het licht in zijn ogen. Ik bespaar u de details.
Laatst zei de professor dat ze binnenkort afscheid van hem moeten nemen omdat hij in dat jaar te veel van het budget van de zorgverzekeraar heeft versnoept. Mijn vriend is niet arm en bood aan om het dan maar uit eigen zak te betalen. Hij voelt zich zo veilig bij de professor. Maar daar gaat het niet om. Straks moet hij naar een ander ziekenhuis. Met zijn dossier onder zijn arm bij een totaal nieuw team opnieuw beginnen. Moet hij zijn hele verhaal opnieuw vertellen. Gaan ze alle onderzoeken weer opnieuw doen. Mijn vriend, die zelf een goed georganiseerd bedrijf heeft en weet hoe hij zaken moet doen, probeert het te begrijpen, maar hij snapt het niet. Ik ook niet. Niemand heeft hem nog helder kunnen uitleggen waarom hij niet bij zijn artsen van de VU mag blijven. Hij heeft wel zin om te protesteren, maar hij heeft op dit moment wel iets anders aan zijn hoofd, zijn ogen bijvoorbeeld. Een kwestie van pompen of verzuipen. To see or not to see.
Een huisarts liet me laatst zien dat het hem en zijn collega’s verboden is om onderling te discussiëren over hun individuele contracten met de zorgverzekeraars. Een bepaalde website is zelfs gesloten. Hij moest me dat drie keer uitleggen. Nog een keer: huisartsen mogen onderling niet spreken over hun contracten met de verzekeringsboeren. Ik luisterde naar zijn relaas en dacht even dat hij de taal van de Noord-Koreaanse Kim Jong-un
sprak. De verzekeraars hebben de macht en bepalen alles voor ons patiënten. De winst klotst bij hen niet alleen tegen de plinten, ze verzuipen er bijna in. Maar ze maken waarschijnlijk nog niet genoeg winst.
In mijn jonge jaren geloofde ik nog in bepaalde redelijkheid. D66 bijvoorbeeld. Die schermden toen met het motto Redelijk Alternatief.
Maar hun fractievoorzitter in de Eerste Kamer, de gewiekste baantjesjager Roger van Boxtel, is CEO bij de zorgverzekeraar Menzis. Wie gebruikt hier het woord belangenverstrengeling? Ik! Nou doet Roger ook nog iets bij Ajax en daar heeft hij na de monsterzege van Vitesse in de Arena ook wel het een en ander te doen.
Er is iets raars aan de hand. Ik ben te weinig deskundig, maar ik voel aan mijn water dat er iets niet klopt. Als je zoals Adri Duivesteijn, Guusje ter Horst en Marijke Linthorst gewoon je oude politieke idealen nastreeft heet je in Den Haag dissident. De rest van de regeringsfracties bestaat uit snurkende ja-knikkers. Mijn vriend noemt ze lafbekken.
Wat te doen? Ik denk gewoon lawaai maken. Dokters en patiënten samen. Ouderwets dwarsliggen. Protesteren dus. Het niet langer pikken. De verzekering is ooit in het leven geroepen om risico’s te spreiden. Het woord winst bestond niet in die kringen.
Hup de straat op met zijn allen. Men moet weer gewoon doen. De macht weer bij de mensen leggen. Bij diegenen die ziek zijn. Die goede zorg nodig hebben. En niet bij hen die aan de zorg verdienen.
Ik heb wel zin in een ouderwets potje protest. Tekeergaan tegen de hoge dames en heren. Tegen de Van Boxteltjes, de Dupuistjes en andere vazallen van het grootkapitaal. Met rode vlaggen naar het Malieveld. Wat zal Samsom daarvan vinden? Misschien doet het hem wel aan vroeger denken en gaat er iets in hem gloeien. Toch iets anders dan een wetje op sluwe, ondemocratische wijze door de Kamer jassen.
Loser Youp ! Sterkte met het zicht ! En het licht !
Overheid: steeds meer een tiran met haast
6 december 2014 - Bij de overheid werken veel aardige en fatsoenlijke mensen. Zij konden uw buren zijn. Geen wonder, in theorie is de overheid van ons allemaal. Dat blijkt in de praktijk een fictie. De overheid is steeds meer een gemankeerd bedrijf, dat zich gedraagt zich als een haastige tiran. Too big to fail.
Uitkeringsorganisatie UWV bevond zich deze week in het oog van de storm. Alles wat de huidige overheid fout kan doen gaat fout bij het UWV. En het is lang niet allemaal de schuld van dit Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen. Regering en Kamer schrijven steeds hardere regels die uitvoeringsinstanties dwingen tot harteloos gedrag.
De Nationale Ombudsman rapporteerde onlangs over de Fraudewet - een product van het VVD-CDA-PVV-kabinet Rutte I. Alles wat misging zou worden opgelost met een keiharde aanpak. Wat blijkt: het UWV deelt keiharde boetes uit aan mensen die iets onhandigs hebben gedaan, iets niet begrepen en soms zelfs bij fouten in de eigen administratie. Echte fraudeurs worden niet sneller gepakt door de spierballenwet.
Het is de zelfde wantrouwende overheid zonder zelfreflectie die hard doorpakt bij het uitrollen van sociale en medische systemen. Het goede nieuws van staatssecretaris Van Rijn deze week was dat de decentralisatie van de jeugdzorg naar de gemeentes klaar is, op tijd voor 1 januari. Suggestie: de decentralisatie van zorg, werk en inkomen deugt. Hoe kan hij het zeggen?
Het College Bescherming Persoonsgegevens meldde dezelfde dag dat Suwinet niet goed is beveiligd. Dit is het cruciale datanetwerk waarover alle informatie over uitkeringen, alimentatie, boetes, arbeidsverleden en meer persoonlijke gegevens van miljoenen burgers landelijk worden uitgewisseld. Het houdt niet goed bij wie er inloggen, het registreert reacties op misbruik niet. De parkeerdienst kan meekijken.
Alweer het UWV en, bij wijze van steekproef, de gemeente Den Bosch hebben geen idee hoe deze ruggegraat van de sociale gegevensuitwisseling beveiligd zou moeten worden. Het Ierse ministerie van sociale zaken bleek toegang te hebben tot het hele systeem van alle Nederlanders (én de Ieren die in dit land hebben gewerkt).
WOB-verzoeken in andere steden tonen aan dat men op z’n best vage noties heeft over hoe gevoelige persoonsgegevens moeten worden beschermd van burgers die voor langdurige zorg, uitkering, jeugdzorg of schuldhulpverlening afhankelijk zijn van de nieuwe sociale wijkteams. Het CBP kan in vrijwel iedere gemeente vinden wat nu in Den Bosch aan het licht kwam.
Bij gemeentes heeft men de handen vol om de immense verantwoordelijkheden die het Rijk afstoot snel om te zetten in praktische maatregelen. Het gaat om vitale diensten en grote bedragen. Privacybescherming staat op het to do-lijstje. Voor de rijksoverheid is het ondergeschikt maken van de bescherming van persoonsgegevens staand beleid.
Staatssecretaris Dekker vindt het normaal dat scholen testresultaten van leerlingen routinematig naar uitgevers van elektronische leermethoden sturen. De bewindslieden van Veiligheid en Justitie zijn niet van plan zich iets aan te trekken van het Europese Hof dat uitsprak dat Nederland de Europese richtlijn bewaarplicht telecomgegevens veel te ruim heeft opgevat.
Volgende week verschijnt bij SWP een inventarisatie die het Platform Bescherming Burgerrechten heeft gemaakt van alles wat er mis is met Privacy in de Zorg. Auteur Ronald Huissen beschrijft hoe bij het optuigen van het nieuwe zorgstelsel stelselmatig het medisch beroepsgeheim is gesloopt. En daarmee het recht van burgers die patiënt worden hun meest persoonlijke gegevens alleen te delen met wie zij vertrouwen.
Zorgdeclaraties met individuele diagnoses zijn commercieel studiemateriaal van zorgverzekeraars, toegankelijk voor toezichthouders, marktmeesters en wijkteams. Het landelijk uitwisselende elektronisch patiëntendossier werd afgewezen door de Eerste Kamer en toch doorgedrukt. De Senaat kan volgende week de afschaffing van de vrije artsenkeuze tegenhouden. Maar de systeemwals rolt verder.
Bits of Freedom, strijders voor elektronische burgerrechten, heeft voor de jaarlijkse Big Brother Award naast de Belastingdienst ook de ministers Opstelten en Asscher genomineerd. De laatste is nieuwkomer in dit milieu vanwege zijn Syri-plan om door grootschalige gegevenskoppeling fraude met uitkeringen te bestrijden.
Het gaat bij de jacht op slechteriken steeds om een afweging. Om fraudeurs te vangen wordt de overgrote, niet malverserende meerderheid behandeld als verdachte. Daar gaan opeenvolgende kabinetten steeds verder in. VVD en PvdA vinden elkaar in de belendende visies van de sturende overheid en de maakbare samenleving. Daarin is de VVD het liberalisme kwijtgeraakt en de PvdA de sociaal-democratie. Hun overheid is boos, achterdochtig en gefrustreerd.
In dit licht stuurde minister van economische zaken Kamp vorige week zonder enige publiciteit een komische brief aan de Tweede Kamer. ‘Borging publieke belangen’ stond er boven. Ondanks alle bestuurskundige verwijzingen naar ‘kwaliteitsborging’, ‘handelingsrepertoire’ en ‘systeemverantwoordelijkheid’ blijkt uit alles dat het kabinet weinig benul heeft van de rol van de overheid, laat staan van publieke belangen. De overheid heeft geen principieel andere belangen dan het publiek.
Zolang de huidige politiek-bestuurlijke kaste deze stijl van management by insult niet inruilt voor dienend democratisch handelen zullen steeds meer burgers genoeg krijgen van hun overheid. Met de stembus als enig wettelijk wapen. Zo vergaat het de tiran in een democratie.
email: opklaringen@nrc.nl; twitter: @marcchavannes
Schoonheidsprijs
Het was drama – maar wat voor drama was het? Shakespeare, House of Cards – of toch gewoon schooltoneel? Een komedie over wraak, een tragedie over een naderend einde of een nagelbijtend spannend politiek leerstuk? Toen ik donderdagnacht tijdens het Tweede Kamerdebat over de weggestemde Zorgwet in slaap viel – Halbe Zijlstra was aan het woord – was ik er nog niet uit.
Op het eerste gezicht was het Haagse kermis. Een politieke klasse die zich hopeloos aan zichzelf verslingerd toont, een kabinet dat enkel bezig is zijn onafwendbare einde af te kopen, een hollende roedel journalisten die in zijn duidingsdrift een geheel eigen werkelijkheid schept, compleet met „crisis”, „dissidenten” en een dreigende Götterdämmerung. „Dat Asscher naar het Torentje gaat en Samsom juist weer niet; aan alles wordt betekenis toegekend”, aldus een anonieme D66’er in de Volkskrant. Fijn voor de verslaafden aan het „politieke spel”, een schrale vertoning voor de rest van ons. „Al twee dagen zijn de PvdA en de VVD alleen met zichzelf bezig”, sprak CDA-Kamerlid Mona Keijzer. „Maar weet je waar dit wetsvoorstel eigenlijk over gaat: die mevrouw die in het ziekenhuis in Hoorn een nieuwe heup kreeg en 15.000 euro uit eigen zak moet betalen.”
Ging het daar over? Over de motieven van de recalcitrante PvdA-senatoren, alle drie op weg naar de uitgang van de politiek, werd wild gespeculeerd: wraak op de eigen partij, miskenning, onnavolgbare machtsdrang, het verlangen om nog een keer te shinen. Onverantwoordelijk! Zoiets doe je niet! „Betrouwbaarheid is belangrijk, in de politiek net zo goed als in het leven”, sprak een lid van de gedoogoppositie beteuterd.
In dat duffe zinnetje gaat, denk ik, de betekenis van het drama schuil. Het „nee” van de recalcitrante PvdA-senatoren lijkt me belangrijk juist omdat het zo ongehoord is; een stem, niet alleen tegen de groeiende macht van de zorgverzekeraars, maar ook tegen een bepaalde manier van politiek bedrijven. Ik bedoel het soort politiek dat nauwelijks meer stoelt op overtuiging, maar louter op haalbaarheid. Een politiek compromis is dan geen noodzakelijk tussenstation meer op weg naar een ideaal, het is een doel op zich geworden.
Wat de Zorgwet betrof was alles zo keurig afgestemd, uitonderhandeld en dicht geplamuurd, dat de principiële kwestie van de vrije keuze van de burger volledig aan het zicht onttrokken leek. Dat één afwijkende stem in de Eerste Kamer al genoeg was om de wet te torpederen, had te denken moeten geven, maar in het knip-en-plakwerk dat deze regering voor regeren aanziet, is draagvlak zuiver een kwestie van stemmen tellen.
Zo kon het dat de tegenstem van de senatoren, gebaseerd op een principiële afweging, niet alleen een wet torpedeerde, maar ook een politieke mentaliteit in een schril licht toonde. Het ongeloof dat volgde, de ontzetting, de gepikeerdheid, sprak boekdelen. Men was in zijn hemd gezet. De constructieve betrouwbaarheid van alle betrokken partijen zag er door de actie van de dissidenten ineens verdacht veel op slaafse volgzaamheid. Au.
Misschien waren het de zogenaamde dissidenten die lieten zien wat echte politiek is.
Dat de PvdA-senatoren daarmee vooral de eigen partij treffen, is onvermijdelijk. Het is de generatie-Samsom die verzuimd heeft een sociaal-democratische visie voor deze tijd te ontwikkelen. Daardoor lijken de partij en het politieke spel inmiddels volkomen samen te vallen. Echt, dat is meer dan beeldvorming van hitsige media alleen.
Elk compromis wordt als een overwinning gepresenteerd, elke bezuiniging als een hervorming die Nederland „beter” maakt; dat dodelijke stopwoord van een zuiver pragmatische politiek.
Dat Samsom tijdens het debat donderdagnacht de door Duivesteijn afgedwongen aanpassingen in de Zorgwet probeerde te verkopen als zijn eigen verdienste, was als een dolk in zijn eigen borst. Iedereen weet dat hij hoogstpersoonlijk akkoord is gegaan met de inperking van de vrije artsenkeuze.
Zeker, er zat een persoonlijk gif in de doodsteek die het trio hem in de Eerste Kamer toebracht, maar hij is er niet minder fataal om. Het ging niet om de Zorgwet, het ging niet om fractiediscipline, het ging om een manier van politiek bedrijven.
De wet mag dan gered zijn, voor Samsom is het afgelopen, lijkt me. Tijdens het debat donderdagnacht zei hij verscheidene keren dat de gang van zaken in de Eerste Kamer „geen schoonheidsprijs verdient”. Ik, Bas Heijne, denk van wel.
